Prawidłowe odruchy pierwotne noworodka - wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Skala Apgar

Jednym z podstawowych narzędzi, które pozwala ocenić kondycję noworodka zaraz po narodzinach, jest Skala Apgar. Została ona opracowana w 1952 roku przez dr Virginię Apgar i obejmuje ocenę na podstawie pięciu kryteriów: wygląd skóry, tętno, odruchy, aktywność mięśniową oraz oddychanie. Dla każdego z nich przyznaje się 0-2 punkty, a suma stanowi miarę zdrowia dziecka.

Skala oceny zachowań noworodków Brazeltona

Kolejnym narzędziem służącym do oceny noworodka jest Skala oceny zachowań noworodków Brazeltona (tzw. NBAS - Neonatal Behavioral Assessment Scale), opracowana przez amerykańskiego pediatrę, dr Berry'ego Braseltona. Test ten pozwala na kompleksową ocenę stanu neurologicznego i behawioralnego noworodka. Badanie przeprowadza się u dziecka od pierwszego dnia życia aż do 2 miesiąca życia. Składa się na niego obserwacja m.in. odruchów pierwotnych, regulacji ruchu, emocji i uwagi.

Odruchy noworodka

Odruchy noworodka są kluczowym elementem rozwoju dziecka, odgrywając ważną rolę w pierwszych dniach, tygodniach i miesiącach życia. Poniżej przybliżamy najważniejsze z nich.

Odruch Moro

Odruch Moro, nazywany również odruchem przerażenia lub objetym, jest uważany za jeden z najstarszych odruchów pierwotnych u dzieci. Jest to reakcja obronna, której zadaniem jest ochrona dziecka przed upadkiem lub innym urazem. Odruch Moro występuje przez cały okres wewnątrzmacicznego życia dziecka i zanika między 3 a 6 miesiącem życia. Objawia się rozpostarciem ramion i palców dłoni, a następnie szybkim przyłożeniem palców do klatki piersiowej.

Odruch Babińskiego

Odruch Babińskiego, inaczej odruch podeszwowy, występuje u zdrowych noworodków w wyniku podrażnienia brzegu stóp. Składa się na niego odwrócenie stopy na zewnątrz i rozwarcie palców, szczególnie dużego palca. Odruch ten zanika pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia dziecka.

Odruch lalki (objaw oczu lalki)

Odruch lalki, zwany również objawem oczu lalki, polega na wykonywaniu mimowolnych ruchów gałkami ocznymi pod wpływem przechylania główki w bok. Zanika on około 3 miesiąca życia dziecka. Występowanie tego odruchu jest ważnym wskaźnikiem prawidłowego funkcjonowania pnia mózgu i ośrodkowego układu nerwowego noworodka.

Odruch chwytny

Odruch chwytny, czyli reakcja na dotknięcie dłoni dziecka przy wyciągniętych palcach, można zaobserwować nawet w 6 miesiącu ciąży. Noworodek mocno ściska ręką palec dorosłego, który wkładany jest do dłoni dziecka. Odruch ten zanika pomiędzy 3 a 4 miesiącem życia, ustępując świadomemu chwytaniu.

Odruch kroczenia

Odruch kroczenia występuje zaraz po narodzinach dziecka i polega na wykonywaniu mimowolnych kroków na płaskiej powierzchni. Można go zaobserwować, gdy stopy noworodka dotykają podłoża, a następnie dźwignią się ku górze i naprzemiennie poruszają do przodu. Odruch ten zanika około 2 miesiąca życia, a następnie powraca w 5-6 miesiącu życia wraz z rozwojem umiejętności chodzenia.

Odruch toniczno-szyjny

Odruch toniczno-szyjny, zwany również odruchem "rycerza na białym koniu" polega na tym, że dziecko, które leży na plecach z główką skręconą w bok, prostuje górne kończyny po tej samej stronie, na której sięga główką, natomiast drugą stronę zgiętą. Efekt ten przypomina urok kamery i jest największy w 2-3 tygodniu życia, a zanika o 4 miesiącu.